Restorasyon çalışmaları tamamlanan Ayasofya I. Mahmut Şadırvanı ve Kütüphanesi Kültür ve Turizm Bakanı Yalçın Topçu tarafından açıldı.
Ayasofya'nın medeniyetimizde çok önemli bir yere sahip olduğunu söyleyen Bakan Topçu, açılışta yaptığı konuşmada, mimarisi ve ihtişamı ile Ayasofya'nın tüm dünyada önemli bir yer teşkil ettiğini ifade etti.
Ayasofya Medeniyetimizde Önemli Bir Yere Sahiptir
"Dünya mimarlık tarihinin günümüze kadar ayakta kalmış en önemli anıtları arasında yer alan Ayasofya; mimarisi ve ihtişamı ile tüm dünyada önemli bir yer teşkil ettiği bilinmektedir.
Biliyorsunuz, Ayasofya bizim medeniyetimizde çok önemli bir yere sahiptir. Küçük yaşlarından beri kendini ecdadının da yoluna baş koyduğu İstanbul’u fethedip Hz. Peygamber’in müjdesine mazhar olma fikrine adamış olan Fatih Sultan Mehmet Han Hazretleri kendisini başaramayacağı bir işe girişmekle itham edenlere “Ya ben İstanbul’u alırım, ya İstanbul beni alır.” demiş ve 29 Mayıs 1453 günü Hocası Akşemsettin Hazretleri'nin manevi önderliğinde mübarek ordusuyla birlikte İstanbul’u fethetmiş ve bu güzide şehrin kapılarını İslam'a ve aziz millete sonsuza kadar açmıştır.
Çağdaşlarının yaptığı gibi fethedenin gurur, kibir ve gücünü halka göstermek yerine; merhamet, hoşgörü ve tevazuyu tebaasıyla paylaşmış ve bu faziletlerden Ayasofya da nasibini almıştır.
Fetihten hemen sonra Sultan'ın ilk ziyaret ettiği yer olan Ayasofya, 30 Mayıs Cuma gününe kadar ilk cuma namazı için hazırlanmış ve cuma hutbesi Akşemseddin Hazretleri tarafından okunarak Fatih Sultan Mehmet Han Hazretleri tarafından ilk cuma namazı kıldırılmıştır. Bu andan itibaren Ayasofya kıyamete kadar İslam dünyasının gönlünde cami olarak yazılmıştır.
Fetihten sonra da adı değiştirilmeyen Ayasofya’nın “Kutsal Bilgelik” misyonuna uygun olarak 19. yüzyıla kadar neredeyse her Hünkar zamanında, gerek caminin ibadethane kısmına gerekse binanın diğer bölümlerine Türk mimarisinin ve sanatının en güzide örnekleri ilave edilmiştir.
Bunların arasında medrese, kütüphane, muvakkithane, türbeler, şadırvan sayılabilir."
Kütüphane Açıldığı Tarihte 4 Bin Ciltlik Kitap Varlığına Sahipti
"Bugün açılışını gerçekleştireceğimiz I. Mahmut Kütüphanesi, Sultan I. Mahmut tarafından inşâ ettirilmiştir.
Açıldığı tarihte yaklaşık 4 bin ciltlik kitap varlığına sahip olan kütüphanenin, dördü yazma, biri basma olmak üzere beş kataloğu mevcuttur ve “kütüphanede öğretim” düzenli hale getirilmiştir.
Çeşitli dönem çinileri, dönemine uygun olarak Barok-Rokoko üslubu ile yapılmış altın varaklı şebekeler ile hat sanatının kıymetli örnekleri, değerli mermer kaplamalar ile bezenmiş olan kütüphane I. Mahmut Kütüphanesi, orijinal haliyle korunmuş ahşap raf ve tel kapaklı kitap dolapları ile dikkat çekmektedir.
Yapı, 1739-1740, 1906, 1959-1960 ve 1981-1982 yılları arasında kapsamlı onarımlar geçirmiştir. Bu onarımlar esnasında, kütüphanede yer alan kitapların bir bölümü 1916 yılında Türk İslam Eserleri Müzesine, kalan kitaplar ise 1968 tarihinde Süleymaniye Kütüphanesine gönderilmiştir.
Bu yapıyla ilgili yapılan en son restorasyon çalışması ise İstanbul İl Özel İdaresi ve İstanbul Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğünce koordineli olarak 2012-2014 yılları arasında gerçekleştirilmiştir. Söz konusu iş için ortalama 1.5 milyon TL. ödenmiş."
1. Mahmut Şadırvanı İstanbul'un En Büyük ve İhtişamlı Şadırvanlarından
"Yine bugün açılışını yapacağımız Ayasofya I. Mahmut Şadırvanı, Sultan I. Mahmut tarafından Ayasofya’ya eklenen yapılardan birisi olmuş.
İstanbul’daki en büyük ve ihtişamlı şadırvanlardan biri olan yapı, yaklaşık 1740-41 tarihlerinde inşa edilmiştir. Şadırvanın ortasında onaltı bölümlü barok kıvrımlar ile hareketlendirilmiş mermer su havuzu bulunmaktadır.
Bu yapı da kütüphanede olduğu gibi Barok-Rokoko üslubunda süslemelerle bezenmiştir. Yapıda 1898 yılında gerçekleştirilen onarımdan sonra İstanbul İl Özel İdaresi ve İstanbul Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğünce koordineli olarak 2011-2013 yılları arasında restorasyon çalışmaları yapılmış ve yaklaşık 560 bin TL ödenek kullanılmış.
Sözlerime son verirken bu çalışmalarda emeği geçen gerek Bakanlığımız mensuplarına gerek bu işte müteahhide veya mühendis olarak çalışanlara milletim adına teşekkür ediyorum ve özellikle altını çiziyorum; inşallah bugün yaptığımız açılışlar büyük kutlu açılışın müjdesi olur."
Kültür ve Turizm Bakanı Yalçın Topçu açılışların ardından; Ayasofya Sıbyan Mektebini, 1. Abdülhamid Türbesinde yer alan Sakal-ı Şerif ve Kadem-i Şerif'i, Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesini, Süleymaniye Camii ve Kanuni Türbesi ile Yıldız Sarayı Müzesini ziyaret etti.