Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, tamamı ortaya çıkarıldığında Anadolu’nun en büyük antik kenti olma özelliğini taşıyacak Anavarza'da yürütülen kazı çalışmaları için ödeneklerin arttırılması talimatını verdi.

Geçtiğimiz günlerde Adana’nın Kozan ilçesindeki Anavarza Antik Kenti’nde incelemelerde bulunan Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, Anavarza kazılarına ayrılacak ödeneklerin arttırılacağı sözünü vermişti.

Ankara’ya döner dönmez kurmaylarıyla görüşen Bakan Ömer Çelik,  sözünü tuttu ve Anavarza için ayrılan ödenekler arttırıldı.

Antik kentte ortaya çıkarılan ana yol ve çevresindeki tarihi kalıntıları inceleyen Bakan Ömer Çelik, Anavarza’da yapılan son çalışmalarda Anadolu’nun en büyük antik kentlerinden birinin keşfedildiğini belirtmiş ve şunları söylemişti:

 

Gördüğünüz gibi arkamızda bir zafer takı var. Bu zafer takının bu bölge itibariyle tek olduğu söyleniyor, heykelli, nişli böylesi bir zafer takı olması.

Burası -bugün basında da bir çok haber var- ‘tarihin ilk duble yolu’ diyorlar. Fakat duble yoldan da öte 34 metre genişliğinde, 2 bin 700 metre uzunluğunda, iki tarafından gidilip gelinen, ortasından savaş arabalarının gittiği, etrafında sütunlar olan bir yoldan bahsediyoruz. Bin 600 civarında sütundan bahsediliyor. Bana verilen bilgi notlarında önümüzdeki 10 yıl içerisinde bunun 3-4 bine çıkabileceği ifade ediliyordu.

Biliyorsunuz buranın çok önemli bir özeliği Romalıların ordugahı olması. Asıl ismi de bir rivayete göre eski Farsça ‘na-barza’dan geliyor. Yani ‘yenilmez’ demek. Girdiği hiçbir savaşta yenilmemiş bir kent burası. Orta Doğu ve Mezopotamya’daki bütün tarihin yönünü değiştiren olaylara buradan hükmedilmiş. Bir bakıma da bir strateji merkezinde bulunuyoruz. O sebeple 60-70 bin kişilik Roma ordugahı sürekli burada olmuş. Burada yaşayanlarla birlikte 80 bin kişilik bir nüfusa ulaşılmış.

Ama çok daha başka özellikleri var buranın. Bize gösterilen yukarıdaki kalenin olduğu yerde iki kiliseden üç tane hamamdan bahsediliyor, bir meclis binası var ve Anadolu’nun hemen hemen en büyük amfi tiyatrosunun burada olduğundan bahsediliyor. Nihayetinde burada olimpiyat yapma izni verilmiş. Belki de Anadolu’nun en büyük olimpiyat oyunları burada oynanmış. Ve Efes’ten 10 kat daha büyük bir antik kentin ortaya çıkmasından bahsediliyor. Yine çok önemli bir özelliği eczacılığın babası, tıbbın babası olarak kabul edilen Dioskorides burada doğmuş. Onun da burada Kozan’da bir heykelini yapacağız. Eczacılık üzerine kitabı yıllarca okutuldu üniversitelerde. Dolayısıyla burada bir üniversite olması da bu bakımdan muhtemel gözüküyor.

Bir diğer yandan bildiğiniz gibi Homer’in, Eflatun’un burada belli bir müddet yaşadığından bahsedilir. Şimdi verilen bilgiye göre ağustos ayına ismini veren İmparator Agustus’un da burayı ziyaret ettiği söyleniyor.

Bu civarda ve başka yerlerdeki bahsedilen konulardan bir tanesi ölümsüzlüğü bulan Lokman Hekim’in de burada yaşadığı, zaman zaman da biliyorsunuz Dioskorides ile Lokman Hekim arasında paralellikler kurulur bazı efsanelerde. Dolayısıyla burada büyük bir antik kent ve bu bölge için hakikaten tarihi değeri yüksek bir yapılaşma ortaya çıkmış bulunuyor.”

 

“Ben buranın normal takvimi içerisinde akmasını ve keşfedilmesini çok doğru bulmuyorum. Buranın ödeneğini birkaç kat artıracağım bir an evvel sonuçlara ulaşalım diye. Çünkü burası hem bu bölge için önemli hem Anadolu tarihi için çok önemli bir yer. Bütün bir yapı 10 yılda çıkar gibi rakamlar söyleniyor ya da yapının genel özellikleri bakımından 3-4 yıllık bir zamana ihtiyaç var gibi. Tabii burada titiz bir çalışma yürütülmesi gerekiyor. İlerdeki meclis binası ortaya çıkarıldığı zaman hocalarımız onun altında bazı kitabeler bulunabileceğini dolayısıyla bölge tarihiyle ilgili yeni keşifler yapılabileceğini söylüyorlar.

Burası biliyorsunuz aynı zamanda Roma’yı ilgilendirdiği kadar Bizans’ı, Sasanileri, Kilikya Krallığı’nı ve Osmanlı Devleti’ni ilgilendiriyor. Birden çok medeniyete ev sahipliği yapan bir yer. Bu bakımdan da tarihsel özelliği çok yüksek nitelikli bir yer.

Bütün antik kentler insanı heyecanlandırır. Yani üzerinde onlarca medeniyetin enerjisini hissedersiniz. Ama burası hakikaten Anadolu’nun en büyük antik kenti olmaya aday ve içinde bulunan stadyum, amfi tiyatro, kiliseler, hamamlar, ‘tarihin en büyük otobanı’ denilen -bugünkü haberlerde- duble yol gibi bir yol söz konusu olduğunda başka özelliklere de sahip olduğu görülüyor. 

Dün bana bir sunum yapılmıştı Adana’da yeni yapılacak bir yolla ilgili. Ben orada belediye başkanına yolun genişliği ne kadar diye sordum ‘40 metre’ dedi. Bu yeni yapılıyor ve Adana’nın trafik problemini halledecek bir yol. Ama tarihte böylesi bir yol belki de bin 700 yıl önce gördüğünüz gibi 34 metre genişlikte yapılmış. Bugün normal bir şehirde modern insanın ihtiyacını karşılayan hemen her şey burada var. Din merkezleri var, amfi tiyatro, stadyum var, olimpiyatların yapılması söz konusu, büyük felsefe düşünürleri burayı ziyaret etmişler, burada bir dönem yaşamışlar, eczacılığın ve tıbbın babası burada doğmuş, büyük imparatorlar için ordugah olmuş, Mezopotamya ve Orta Doğu’nun strateji merkezi olarak değerlendirilmiş bir yer. O sebeple bugün burayı ziyaret edip çalışmaları bizzat görmek, bunu yürüten hocalarımızdan bizzat bilgi almak istedim. Döndükten sonra da arkadaşlara talimat vereceğim buraya Bakanlık olarak tam kapasite destek vereceğiz. Yani yıllara yaymadan bir yıl içerisinde ne yapabilirsek, 2-3 yıl tam kapasite destek verilmesiyle ilgili talimat vereceğim. İnşallah buranın değerlerini daha çok ortaya çıkaracağız.”

 

 

Anadolu’nun  her bölgesinde yürüttüğü kazı çalışmalarıyla tarihin bir parçasını yerine koymaya çalışan Kültür ve Turizm Bakanlığı ayrıca  Adana’nın Karataş ilçesinde devam eden Magarsus Antik Kenti kazılarına da 650 bin lira ödenek ayırdı.